به نقل از «فارس»

تبدیل سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب به 256 شاخص عملی/ برای نجات «جمعیت» دست به کار شویم

تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۷۰۳۰۳

کم نیستند کسانی که با دیدن وضعیت امروز جامعه، جوانان بیکار یا تعداد بالای جوانان ایستاده در دهه چهلم زندگیشان، با خود فکر می کنند که موضوع کاهش جمعیت برای جامعه ما معنایی ندارد.برای آنکه صفر تا صد مسئله جمعیت را درک کنیم با شهلا کاظمی پور جمعیت شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت وگو کردیم.

خبرگزاری فارس؛گروه خانواده: سالخورده شدن جامعه ایرانی و زنگ خطری که برای کاهش موالید به صدا در آمده است، بارها سوژه رسانه های مختلف بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هر سال با فرارسیدن  روز خانواده و جمعیت ، این زمزمه ها به صدای بلندی تبدیل می شود و  تب نگرانی از پیر شدن جامعه ، دو سه روزی پیکر رسانه ها را داغ می کند اما بعد از گذشت چند روز، این تب با شعار زدگی سرد و سردتر می شود و جایش را به سایر اخبار می دهد.

در این گزارش، بیشتر از آنکه بخواهیم هشدار دهیم ، به دنبال آگاهی درباره موضوعی هستیم که  شاید آن قدر دهان به دهان چرخیده ، مجالی برای هضم و درک برای مخاطب نگذاشته است.

کم نیستند کسانی که با دیدن وضعیت امروز جامعه، جوانان بیکار یا تعداد بالای جوانان ایستاده در دهه چهلم زندگیشان، با خود فکر می کنند که موضوع کاهش جمعیت برای جامعه ما معنایی ندارد.

برای آنکه صفر تا صد مسئله و مسیر ناهموار «جمعیت» در ایران را درک کنیم با «شهلا کاظمی پور» جمعیت شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت وگو کردیم. در ادامه مشروح این مصاحبه را می خوانید:

 

آشنایی با یک اشتباه رایج!

عبارت صحیح تر در مواجهه با موضوع کاهش جمعیت این است که رشد جمعیت در سال اخیر نزدیک به صفر شده است؛ چرا که در هیچ برهه ای از زمان میزان ولادت به صفر نمی رسد. لذا این اصطلاح به صفر رسیدن میزان زاد و ولد ، از نظر علمی اصطلاح نادرستی است. عبارت صحیح علمی این آمار اینگونه است که در سال98  میزان زاد و ولد در طول سال شاخص 7/14 را داشت که متاسفانه در مقایسه با سال های گذشته کاهش چشمگیری را نشان می دهد.

 

شاخص‌های مهم در جمعیت شناسی را بشناسیم

دو تا 3 شاخص مهم در مباحث جمعیت شناسی وجود دارد که به عنوان متغیر اساسی جمعیت شناخته می شوند. این 3 شاخص شامل زاد و ولد، میزان مرگ و میر و مهاجرت است . به این شاخص ها ، شاخص های پویای جمعیت گفته می شود.

در کنار این شاخص ها ، مواردی نظیر سن ، میزان سواد ، وضعیت تاهل و تجرد هم بررسی می شوند که با عنوان شاخص های ایستایی جمعیت معرفی می شوند.

 

شاخص ایستای جمعیت چیست؟

همان طور که از نام این شاخص پیداست ، شاخص ایستای جمعیت به کندی تغییر می کند و تغییرات سریعی ندارد که بتوان نتیجه و تاثیر آن را بلافاصله بر روی جمعیت مشاهده کرد.

بر عکس شاخص های ایستا، شاخص های پویای جمعیت مانند آمارهای جاری و منتشره ، هر لحظه در حال اتفاق افتادن و تغییر هستند. فوت هر روزه تعدادی از افراد جامعه ، مهاجرت برخی از اقشار و افراد و یا تولد نوزاد جدید اتفاقی است که هر روز در حال انجام و به وقوع پیوستن است. در حالی که در شاخص های ایستای جمعیتی مواردی نظیر تولد بیشتر فرزند دختر یا مهاجرت بیشتر مردان بررسی می شود. تاثیرات این شاخص ها همیشگی است و حتی کشورهایی که توانستند میزان باروری را ثابت نگه دارند، ممکن است شاخص های جمعیتی در این کشورها نیز با مواردی نظیر بیماری تغییر کند.

 

کرونا ، دلیلی برای تغییر در شاخص جمعیت‌کشورها

یکی از مواردی که در حال حاضر نه تنها ایران بلکه اکثر کشورهای جهان را درگیر خود کرده است موضوع شیوع ویروس  کروناست. چنان چه پزشکان و دانشمندان اعلام کردند این ویروس موجب مرگ افراد سالخورده یا مردان می شود و همین ویروس می تواند شاخص جمعیتی را متحول کند.

ازدواج در سن بالا و دیر تشکیل خانواده دادن ، عدم تمایل زوجین به فرزند آوری و یا دیر بچه دار شدن و سیاست های کنترل موالید که پیش از این در کشور اتخاذ شد باعث شد که با کاهش نرخ موالید مواجه شویم و در آینده با پدیده ای به نام سالخوردگی جمعیت رو به رو خواهیم شد.

 

شیب تند کاهش جمعیت

در ایران علاوه بر تغییرات مربوط به شاخص های جمعیت ، ذات شاخص ها نیز در حال تغییر است. آمار ولادت از سال 68 به بعد روبه کاهش است. بر اساس محاسبات و تحقیقاتی که من انجام دادم ، در سال 65 میزان ولادت 5/46 در هزار بوده است که در سال 98 و ابتدای 99 به 7/14 رسیده است.

 

کاهش جمعیت نتیجه فرآیند سی ساله است

سیر کاهنده ای که در میزان ولادت دیده می شود نتیجه رفتار جامعه در 30 سال گذشته است. البته مرگ و میر از سال 1300 به بعد، سیر کاهشی داشته است. با این وجود به دلیل کاهش چشمگیر موالید ، جامعه با کم شدن جمعیت مواجه است.

پدیده ای به نام سالخوردگی جمعیت

 عوامل مختلفی دست به دست هم دادند تا میزان ولادت کمتر از قبل شود. ازدواج در سن بالا و دیر تشکیل خانواده دادن ، عدم تمایل زوجین به فرزند آوری و یا دیر بچه دار شدن و سیاست های کنترل موالید که پیش از این در کشور اتخاذ شد باعث شد که با کاهش نرخ موالید مواجه شویم ودر آینده با پدیده ای به نام سالخوردگی جمعیت رو به رو خواهیم شد.

 

 ایران به سالخوردگی نزدیک می شود

از سال 98 با کاهش میزان ولادت ، سالخوردگی مجالی برای خودنمایی پیدا کرد چرا که تا پیش از این ، موالید دهه 60 که در سن ازدواج قرار داشتند و با ازدواج و فرزندآوری کمک به حفظ جمعیت کردند. متولدین دهه 60 به دلیل آنکه در خانواده های پر جمعیت زندگی می کردند ، علاقه بیشتری به تشکیل خانواده و فرزند دار شدن داشتند. این در حالی است که در دهه 70 خانواده ها سعی کردند تعداد فرزندان کمتری داشته باشند و حالا در سال 99  در وضعیتی هستیم که زمان ازدواج متولدین دهه 70 رسیده است که یا برای آن تمایلی ندارند یا محافظه کاری برای فرزند دار شدن دارند.

مشوق های باروری به این معنی است که اقتصاد را از این حالت بیمار گونه خارج کنیم و آن را مدیریت کنیم تا فاصله فقر کم و کمتر شود. متاسفانه هنوز ما در کشور شاهد مرگ و میرهای  جوانی و میان سالی هستیم. آمار مرگ و میر های جاده ای بالاست و آلودگی های زیست محیطی  هم به افزایش مرگ و میر دامن می زند.

 

حاصل جمع همه شاخص ها مساوی است با کاهش رشد جمعیت

با توجه به اینکه زاد و ولد مسیر کاهنده دارد و میزان مرگ و میر هم با هر سیاستی و علمی نتوانسته کم شود و به دلیل سالخوردگی جمعیت باز هم افزایش دارد و البته مهاجرت افراد از کشور هم همچنان وجود دارد می توان نتیجه گرفت که حاصل جمع این موارد می شود آمار نا امید کننده سال 98!

 

زنگ خطر برای مسئولان

در سال 98 میزان افزایش جمعیت به عدد 80 هزار رسیده است در حالی که پیش از این 1 میلیون بوده است. این یک هشدار است که اگر ما هم سیاستی برای افزایش جمعیت اعمال نکنیم در سال 1425 رشد جمعیت به صفر می رسد.

 

6 سال از ابلاغیه رهبری می گذرد اما دریغ از عمل!

اگر برنامه ریزی نداشته باشیم ، روز به روز میزان ولادت کمتر می شود و کشور در معرض آسیب های شدیدی قرار می گیرد. تقریبا 6 سال از ابلاغیه رهبر معظم انقلاب پیرامون موضوع افزایش جمعیت می گذرد اما هیچ نمودی از فعالیت های غیر شعاری در سازمان ها و نهاد ها ندیدیم.

 

جای خالی مشوق‌های  باروری

به طور عملیاتی فعالیتی برای انجام این ابلاغیه نمی شود و مشوق های  باروری هم وجود ندارد. مشوق های باروری به این معنی است که اقتصاد را از این حالت بیمار گونه خارج کنیم و آن را مدیریت کنیم تا فاصله فقر کم و کمتر شود. متاسفانه هنوز ما در کشور شاهد مرگ و میرهای  جوانی و میان سالی هستیم. آمار مرگ و میر های جاده ای بالاست و آلودگی های زیست محیطی  هم به افزایش مرگ و میر دامن می زند.

این موضوعات مهم ، سیاست هایی را می طلبد. اگر نمی توانیم جلوی مرگ و میر سالخوردگان را بگیریم باید کاری کنیم که دیگر شاخص ها خلاء آن را پر کنند. به عنوان مثال ایران در موضوع مهاجرت ورود کرده و به جای آنکه مهاجرت از کشور بیشتر باشد ، ایران را مهاجر پذیر کنیم و زمینه را برای بازگشت ایرانیانی که از کشور سفر کردند ، فراهم کنیم. چنین افرادی می توانند پای سرمایه گذاران خارجی را به کشور نیز باز کنند.

 

تبدیل سیاست‌های ابلاغی جمعیت رهبر معظم انقلاب به 256 شاخص اجرایی و عملی

طی یک طرح تحقیقاتی، ابلاغیه رهبر معظم انقلاب را بررسی و تمام بندهای آن را به 256 شاخص تبدیل کردم. در این شاخص ها به طور کامل مشخص شده است که کدام سازمان ، متولی کدام بخش از ابلاغیه است.  این ابلاغیه یک دستور العمل جامع و کامل است که باید در یک بستر سیاست گذاری به درستی اجرا شود.

از حرف تا عمل راه بسیار است

باید همه سازمان ها کنار هم باشند و دوشادوش هم برای انجام این مهم تلاش کنند. حل مسئله جمعیت یک اراده قوی می خواهد که از رییس جمهور گرفته تا پایین ترین مقام و مسئول نیاز به انجام  سیاست ها و حل آن را در خود احساس کنند.

 

تشکیل سازمانی برای نجات جمعیت

با ابلاغ و دستور دادن کاری نمی توان کرد . پیشنهاد می کنم سازمانی تشکیل شود و پس از تعیین چشم اندازها و ارائه ماموریت و برنامه های یک ساله ، ارزیابی های لازم را در جهت انجام برنامه ها داشته باشد. همه سازمان ها باید در ترکیب و تلفیق با یکدیگر برای حل این موضوع فعالیت کنند. البته اولویت اول برای حل مشکلات جمعیت ، موضوع امنیت اقتصادی و اجتماعی جامعه است که به نظر می رسد از دید مسئولین مغفول مانده است.

 

انتهای پیام/

 

منبع: فارس

کلیدواژه: باروری خانواده کاهش جمعیت مرگ و میر جمعیت شناس رهبر معظم انقلاب سالخوردگی جمعیت میزان ولادت شاخص ها کاهش جمعیت مرگ و میر زاد و ولد سیاست ها دار شدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۷۰۳۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دیدار جمعی از معلمان و فرهنگیان با رهبر معظم انقلاب

همزمان با سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری و روز معلّم، جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور، امروز صبح چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند.این گزارش تصویری در حال تکمیل است... به اشتراک بگذارید: https://tn.ai/3078246 واژه های کاربردی مرتبط معلمان معلم امام خامنه‌ای رهبر انقلاب پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری درباره ما ارتباط با ما آرشیو اخبار ؛ جدیدترین اخبار لحظه به لحظه امروز پیوندها بازار پربیننده‌ترین اخبار قیمت ارز و طلا لیگ ایران و جهان ما را دنبال کنید: RSS تلگرام اینستاگرام توییتر   آپارات   سروش   آی‌گپ   گپ   بله   روبیکا   ایتا
All Content by Tasnim News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.